Hakkari mutfağının en zengin yemeklerinin başında gelen Kıris "QIRİS" yemeğinin tarihçesi 810 yıllarına dayanıyor.
Hakkarim Dergisi'nin imtiyaz sahibi Gazeteci Mimar Kaya'nın kaleminden Kıris "QIRİS" yemeğinin tarihçesi şu şekilde
"Hakkari krallarından Mir Nesrullah beyin kızları bir yaz günü sihirbaz hizmetçileriyle birlikte Berçelan yaylasına ava ve pikniğe giderler. Güzelliklerinin yanında birer avcı da olan saray kızları kolları üzerindeki evcil şahinlerin yardımıyla iyi bir av yakalarlar. Sofrayı kurmaya başlayan hizmetçilerden biri ocak ateşi için kaldırdığı taşın dibini buğulu (Kürtçe xuzi) yani kar gibi beyaz ve küflü görünce çığlık atar.
Çığlığa koşan prensesler sihirbaz hizmetçiye ne olduğunu sorar.? Hizmetçi; Taşın altını göstererek, bu yıl büyük bir kar felaketinin yaşanacağını söyler.
Telaşa düşen kızlar pikniği bırakıp kaleye dönüp, Mir Nesrullah beye gördüklerini anlatırlar.
Mir vakit kaybetmeden tüm inanç topluluklarını kaleye çağırarak toplantı yapar. Seferberlik ilan edilen toplantıda tüm halk kışlık erzak için hazırlık yapar.
Çiftçiler tarım mahsulüne, oduncular katırlarıyla ormanlık alanlara, besiciler ot biçmeye, ustalar kale etrafında köylerden gelenler için ev ve kışın tüketecekleri hayvanlar içinde ahır yapmaya başlarlar. Kasım ayının ilk günü başlayan kar yağışıyla kaleye giren halk korku ve endişeyle beklemeye başlarlar.
Kar aylarca geceli gündüzlü lapa lapa yağmaya başlar. Askerler ve halk kalede biriken karlarıda hiç dinlenmeden geceli gündüzlü temizlerler. Kar kalınlığı artık kale boyundadır. Ve aylardan artık Nisan. Fakat kar yağışı aynı hızla devam eder. Çaresizce bekleyen halk yağan karın yaz sıcağında bile eriyemeyeceğini anlar. Bunun üzerine Mir; halkına bu yıl bahar mevsimini göremeyeceklerini ve ellerindeki erzağı dikkatli kullanmalarını tembihler.
Koca yaz ayı dahi aralıklarla yağışlı geçer. Ve yine çetin kış ayları korkunç yüzünü gösterir. Fakat kar yağışında farklılık görürler. Öbür yıla göre kar yağışı etkisini düşürür. Mart ayına gelinince kar seviyesinin yarı yarıya eridiğini fark ederler. Fakat 1 yıllık kar esareti nedeniyle erzak depoları tükenmiştir.
Mir son haftaları için halka ellerindeki kalan erzağı getirmelerini söyler. Kimi torbasındaki son pirinci, kimi son üzümü, kimi son cevizleri Vs getirip mirin önüne döker. Aşçıları çağıran mir onlara bunları karıştırarak bir yemek yapmalarını söyler. İşte o payizok dediğimiz doğal afetten Kris (QIRİS) yemeğimiz türemiştir. " Hakkarihabertv.com
