Uzaktan eğitim,eğitimin içeriğini oluşturan kişilerin aynı ortamda yer almayıp daha çok teknoloji kullanılarak yapılan eğitim türüdür.Bu eğitim türünde mekandan ve zamandan bağımsız bir şekilde süreç ilerlemektedir.Yüz yüze eğitim de ise eğitime konu olan kişi ya da kişiler aynı ortamda yer almaktadır.Zamandan ve mekandan bağımsız olmak imkansızdır.
Bu iki eğitim şekli karşılaştırıldığında tecrübelerden ve danışılan kişilerden ötürü biri diğer eğitim şekline göre daha baskın görülmektedir.Daha ağır basan eğitim şekli yüz yüze eğitim şeklidir.
Bunun başlıca nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Yüz yüze eğitim:
-Kişiler aynı zaman diliminde aynı ortamı paylaşmaktadır.
-Eğitimde anlık kullanılan jest ve mimiklere daha fazla yer verilebilmektedir.
-Anlatılan konunun önemli noktaları için ses tonu ve düzeyi daha uygun şartlarda kullanılabilmektedir.
-Eğitim alan kişileri daha uzun süreli sürece katmak mümkün olmaktadır.
-Anlık dönüt ve düzeltmeler kullanılabilir.
-Sınıf ortamında yapılan eğitimde öğrencilerin derse odaklanmaları daha kolay olmaktadır.
-Odaklanma sorunu yaşayan öğrenciler için süreç daha baskın yürütülebilir.
-Uzaktan eğitim imkanı olmayan ve ekonomik yoksunluk yaşayan kişiler için elverişli şartlar barındırmaktadır.
-Eğitimde fırsat eşitliği sağlamaktadır.Vb.
Uzaktan eğitim ilk defa 1878 yılında ABD'de başlamıştır.Bu uzaktan eğitimde yüz yüze eğitim imkanı olmayan kişiler için gazetelerde ve mektup ile ders anlatım notları paylaşılmıştır.İfadeye dikkat ederseniz yüz yüze eğitim imkanı olmayan kişiler için bu yöntem tercih edilmiştir.Yani imkanlar daha çok yüz yüze eğitim için tercih edilmekte ancak bunun sağlanamadığı durumlarda uzaktan eğitim tercih edilmektedir.
Uzaktan eğitiminden üst düzeyde verim alınabilmesi için ekonomik şartların yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Aksi takdirde eğitime ulaşan ve eğitimden uzak kalan,birbirinden farklı seviyelerde nesillerin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bu da kayıp bir neslin ortaya çıkmasına sebebiyet verecektir.
Konu hakkında görüş aldığım Hakkari Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölümü Öğr.Gör.Davut Açar ve değerli meslektaşlarım Emirhan Kaçmaz,Ercan Ertunç,Şehmus Engin,Ali İmran Taş,İdris Er,Velat Karuman,Selma Baran,Cihat Ölmez'in de bu iki husus içerisinde yüz yüze eğitimin daha önemli olduğunu ancak yeterli imkan ve fırsat verilmesi durumunda uzaktan eğitimin yüz yüze eğitimin yerini alabileceğini aksi takdirde her dönemde yüz yüze eğitimin daha baskın geleceğini belirtmektedirler.
Çünkü birer öğretmen olarak yüz yüze eğitimde ilginin,sınıf hakimiyetinin ve becerinin daha yüksek olduğu kanaatindeler. Birçok yönü ile yüz yüze eğitim daha baskın olsa da olağanüstü dönemlerde uzaktan eğitim son derece önem arz etmektedir. Çünkü bu dönemlerde yüz yüze eğitime fırsat olmadığında uzaktan eğitim ile bu açıklar kolayca kapatılabilmektedir.
Şu bilgileri vererek yazıma devam edeyim. Ülkemizde salgın sonucunda Mart 2020 tarihi itibari ile uzaktan eğitim sistemine geçilmiş ve Eğitim Bilişim Ağı(EBA) üzerinden süreç yönetilmeye çalışılmıştır. Ancak her durumda yüz yüze eğitime geçilmesi için fırsat kollanmıştır.
Uzaktan eğitim kırsal yerleşmelerde yaşayan, ulaşım imkanlarının kısıtlı, teknolojik açıdan yetersiz alanlar için daha zor bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazımın bir önceki bölümünde değindiğim üzere uzaktan eğitimde temel husus ekonomik varlık meselesidir. Ekonomik açıdan güçlü ülkelerde uzaktan eğitim, üçüncü ekonomi kategorisindeki Afrika ülkelerine oranla daha sağlıklı yürütülebilmektedir.
Eğitimde;
Öğrencilerin büyük çoğunluğu görerek, işiterek ve dokunarak öğrenir.Bu hususların tümü yüz yüze eğitimde varken uzaktan eğitimde bu özellikler görülmemektedir. Eğitim, süreci yaşama olayıdır.
Gözlere bakma,olayı hissetme,ilgili davranma, gerekirse olayın dışına çıkma,örnek verme,tartışma,bilgi toplama,bilgi yayma,test etme vs'dir.Hep daha iyisini istemedir. İnsanı hayata katma sürecidir. Yeni ve etkili bir nesil üretmedir.Bu saydıklarımın çoğunluğu yüz yüze eğitim sayesinde gerçekleşebilir. Uzaktan eğitimde jest,mimikler, anında dönüt ve düzeltme vs yeteri kadar kullanılamamaktadır.
Ancak zaman değişiyor, mekanlar değişiyor ve imkanlar yerini başka imkanlara bırakıyor. Zamanla hayatın içerisine uzaktan eğitim daha baskın şekilde yerini alacaktır.Çünkü yaşam kalitesi bunu öngörecektir. Tüm sektörler ile birlikte eğitim yuvaları da teknoloji ile daha fazla tanışacak ve online eğitimler yerini yavaş yavaş almaya başlayacaktır. Kişilerin bu hususlara hazırlıklı olması ve dinamik olmaları gerekmektedir.
Uzaktan eğitimde her ne kadar bir ilerleme olsa da tüm derslerin bu eğitim türüne uygun olduğu kesin değildir. Örneğin uygulama derslerini bu şekilde vermek pek mümkün görünmemektedir. Meslek liselerinde,uygulamaya dair üniversitelerde vs bu sistemin yetersiz kalacağı kesindir.
Düşünün ki marangozluk bölümünde bu sistem ile derslerin verildiğini, teorik dersler bu yol ile verilebilirken diğer uygulama derslerinde sürec eksik kalmaktadır. Böylece başarısız ve yapısı eksik bir öğrenim hayatı görülmüş olunacaktır.
Ya da hemşirelik okuyan bir öğrenciyi düşünelim. Bu bölümden mezun kişiler eğitim hayatı boyunca uygulama derslerine tabii olmaktadır. Kan almaktan iğne yapmaya kadar birçok uygulama görmeleri gerekmektedir. Ancak bunları uzaktan eğitim ile almaları mümkün değildir.
Yüz yüze eğitim de ise teorik derslerin yanında uygulama derslerini de almaları mümkündür. Böylece okunan ve eğitim alınan bölümün gerektiği donanıma sahip olmak mümkün görülmektedir.
Yüz yüze eğitim en eski eğitim şeklidir.Örgün eğitimin temelini oluşturur. Eğitimin her kademesinde yürütülen ve başvurulan bir uygulamadır. Her ülkede eğitimde esas başvurulan sistemdir. Nice başarılar yaşatan, nice değerli kişi ve kişileri istendik mevkilere ulaştıran çok değerli bir uygulamadır. Zorluklarla birlikte kolaylıklar barındıran, temel amacı insanı yetiştirmek olan zor,meşakkatli ve uzun bir süreçtir.
İnsan sosyal bir varlıktır. Uzaktan eğitim ile sınırlı kalmayacak kadar sosyal bir varlıktır. Arkadaşlarla başka kişilerle hayata tutunabilen bir organizmadır.Tek başına kalması ve başarı sağlaması mümkün görünmemektedir. Başarılarını paylaşan,paylaştıkça öğrenendir. Akran eğitimi ile eksiklerini tamamlayan, akranlarına yardımcı olan, çevresini etkileyip etkilenendir. Bunları da eğitim sayesinde başarabilendir.
Bunları başarmanın ön koşulu da iyi ve kaliteli bir eğitimdir. Uzaktan eğitim çoğunlukla yüz yüze eğitimin yerini alamayacaktır.Staj,laboratuvar, atölye vs uygulamalarında uzaktan eğitim yetersiz kalmaktadır. Bunların eğitimi ancak yüz yüze eğitimle yapılabilecektir.
Uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitimi birbirinden ayıran diğer husus ise uzaktan eğitimde teknoloji kullanılırken yüz yüze eğitimde ancak verimliliği artırmak için tercih edilmesidir.
Uzaktan eğitimde başarıyı artırma adına yüz yüze danışmanlık eğitimi verilmektedir. Yani uzaktan eğitimde dahi başarı için yüz yüze eğitime başvurulmaktadır.
Bunların yanında bu iki eğitim şekli değerlendirme konusunda da farklılık göstermektedir. Yüz yüze eğitimde davranışlar, ders içi performanslar, süreç değerlendirmesi vs yapılabilmektedir. Ancak bunlar uzaktan eğitimde pek mümkün değildir. Uzaktan eğitimde sadece bilgi yoklaması yapılmakta ve geçerlilik bunun üzerinden hesaplanmaktadır.
İki sistemi maliyet açısından değerlendirdiğimizde uzaktan eğitimin yüz yüze eğitime oranla maliyet açısından daha pahalı olduğu aşikardır.Çünkü yüz yüze eğitimde öğrenci açısından bir kağıt bir kalem ile süreci sürdürmek mümkündür.Ancak uzaktan eğitimde teknoloji olmazsa olmazdır.Bu da öğrenci açısından maliyeti artırmaktadır.
Uzaktan eğitimin yüz yüze eğitime göre en büyük avantajı zamandan ve mekandan bağımsız olması ve işlenen derslerin kayıt altına alınıp tekrar tekrar izlenebilmesidir.
Ülkemizde uzaktan eğitim daha çok Açık Öğretim Fakültelerinde uygulanmaktadır.Yaş sınırı ve meslek ayrımı olmadan herkesin eğitim alabileceği sistemin adıdır.İş hayatında olan yüz yüze eğitime katılamayacak kişilerin tercihi olan bir eğitim sistemi türüdür.Bu uygulamada uzaktan eğitimin tercih edilmesi oldukça yerinde bir karardır.Diğer tüm kademelerde ise yüz yüze eğitimin tercih edilmesi ve bu şekilde sürdürülmesi elzemdir.
Küreselleşen dünyamızda,ülkeler arası kültür aktarımı,yapılan ziyaretler,başvurulan yöntemler,gidilmek zorunda olunan başka ülkeler eğitim seviyesinin ilerlemesine katkı sağlamaktadır.Kültür aktarımında eğitim esastır.Bunu uzaktan eğitim ve yüz yüze eğitim ile sağlamak mümkündür.Ancak kültürün somut öğeleri için uzaktan eğitim yetersiz kalmaktadır.Yapılacak folklorik bir yaşam,görülmek zorunda olunan mekanlar,farkına varılacak konuşma ve hayat biçimleri yüz yüze eğitim ile sağlanabilir.
Ülkemizin temellerinin atıldığı 1919 ve sonrasında Mustafa Kemal Atatürk'ün özellikle üzerinde durduğu husus eğitimdir.Osho ve diğer birçok yazarın,idealist öğretmen kitabının yazarı Grigory Petrov'a kadar tüm yazarların dikkat çektiği husus eğitimdir.Bir ülkenin kalkınması,başarılar elde etmesi,geleceğe umut ile bakması ancak eğitim sayesinde olacaktır.Ve bu yüz yüze eğitim ile gerçekleşecektir.
