Antioksidan takviyeleri ömrü kısaltıyor

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, son yıllarda sağlıklı yaşam ve yaşlanmayı geciktirme amacıyla kullanılan antioksidan ve vitamin takviyelerine ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Özkaya, yapılan bilimsel araştırmaların, bu takviyelerin ömrü uzatmadığını aksine bazı durumlarda yaşam süresini kısaltabildiğini ortaya koyduğunu belirtti.

Antioksidan maddelerin A vitamini, E vitamini, koenzim Q10, beta-karoten ve asetil-sistein gibi içerikler barındırdığını hatırlatan Prof. Dr. Özkaya, uzun yıllardır bu maddelerin serbest radikalleri yok ederek yaşlanmayı geciktirdiğine dair büyük bir inanış olduğunu ancak bunun bilimsel verilerle çürütüldüğünü söyledi.

“Ömrü uzatmıyor, bazıları ömrü kısaltıyor”

Özkaya, son 20 yılda yapılan geniş kapsamlı araştırmaların, antioksidanların yaşlanmayı yavaşlatmadığını ve ölüm oranını düşürmediğini net şekilde gösterdiğini ifade etti. The Journal of the American Medical Association (JAMA) dergisinde yayımlanan meta-analizi hatırlatan Özkaya, şunları aktardı:

“Beta-karoten, A, C ve E vitaminleri ile selenyum gibi en yaygın kullanılan antioksidanlar incelendi. Takviye kullanan kişilerde ölüm riskinin, plasebo grubuna göre yüzde 4 daha yüksek olduğu belirlendi. Beta karoten, E vitamini ve yüksek doz A vitamini alanlarda bu risk daha da artıyor. C vitamini ve selenyum için ise herhangi bir yarar gösterilemedi.”

“Bazı takviyeler kanser riskini artırıyor”

Prof. Dr. Özkaya, E vitamini takviyesinin erkeklerde prostat kanseri riskini, A vitamini takviyesinin ise kemik kırığı riskini artırdığına dair bilimsel bulgular bulunduğuna dikkat çekti. Antioksidanların bazı durumlarda tehlikeli olabileceğini vurgulayan Özkaya, özellikle kanser hücrelerinin metabolizmaları gereği fazla serbest radikal ürettiğini belirterek:

“Antioksidanlar bu serbest radikalleri etkisiz hâle getirince, kanser hücrelerinin yararına çalışabiliyor. Bu nedenle kanser hastalarına genellikle antioksidan takviyeleri önerilmez” dedi.

“Yaşlanma çok daha karmaşık bir süreç”

Yaşlanma mekanizmasının yalnızca oksidatif hasarla açıklanamayacağını belirten Özkaya, biyolojik süreçlerin çok daha karmaşık olduğunu söyledi. “Antioksidanlarla yaşlanmayı geciktirme inancı oldukça basit bir yaklaşım” dedi.

“Sağlıklı bireylerin takviye kullanması için neden yok”

Antioksidan eksikliği bulunan kişilerin hekim kontrolünde takviye almasının faydalı olabileceğini belirten Prof. Dr. Özkaya, sağlıklı bireylerin yüksek dozda takviye kullanımının herhangi bir yarar sağlamadığını vurguladı:

“Beta karoten, A vitamini ve E vitamini tek başına veya birlikte kullanıldığında ölüm oranını artırıyor. C vitamininin ömrü uzattığına dair hiçbir kanıt yok. Dünya genelinde milyonlarca kişi kalp-damar hastalıklarını ve kanseri önlemek için bu ürünleri kullanıyor ancak elde edilen bulgular halk sağlığı açısından çok önemli. Antioksidan takviyeleri ne hayat kurtarıyor ne de insanları daha sağlıklı yapıyor.”

“Sağlıklı Hayat Merkezleri ücretsiz hizmet veriyor”

Vatandaşların sağlıklı yaşam için kontrolsüz takviyelere yönelmek yerine Sağlık Bakanlığı’nın sunduğu ücretsiz hizmetlerden yararlanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özkaya, şu ifadeleri kullandı:

“Sağlık Bakanlığı’nın Sağlıklı Hayat Merkezleri artık hemen her ilçede bulunuyor. Vatandaşlar bu merkezlerden diyetisyen, psikolog, fizyoterapist gibi uzmanların ücretsiz desteğini alabilir. Bu merkezlerde sağlığı güçlendirecek ve hastalıklardan koruyacak tedbirler almak mümkün.”