Çin Hükumeti, vatandaşlarının davranışlarını kontrol altına almak için “sosyal puanlama” sistemini başlatmış, davranışları uygun olmayıp, düşük puan alan vatandaşlara belirli kısıtlamalar getirmeye başlamıştı. Vergilerini ödemeyen veya suç işleyen vatandaşlar, bazı temel insani haklardan mahrum bırakıldıkları “kara listeye” yazılmaya başlanmıştı. Geçtiğimiz yıl, “sosyal puanı” düşük olan 23 milyon insanın uçak veya tren bileti alamadığı açıklandı. Henüz ülkenin bütün bölgelerinde hayata geçmeyen sistem, 2020'de tüm ülkede hayata geçirilecek ve Çin hükumeti, 1 milyar 386 milyon vatandaşı hakkında dosya tutmaya başlayacak.
Reformlara ayak uydurmak için
Kamu Güveni Enformasyon Merkezinin yayınladığı son rapora göre, 17,5 milyon insanın uçağa binmesi, 5,5 milyonun tren kullanması ve 128 kişinin ülkeden çıkması engellenmiş. İktidardaki Komünist Parti, “sosyal puanlama” cezalarını ve ödüllerinin, son 30 yıl içinde hızlı bir değişim yaşayan toplumun, reformlara ayak uydurması için başlatıldığını açıklamıştı.
ABD: “Orwellyen sistem”
İnsan hakları aktivistleri “sosyal puanların” esnetilemez ve insanların sosyal statülerini neden kaybettiklerini ve nasıl düzeltebileceklerini söylemeden, halkın gözünde güvenilmez olduğu konusunda uyarmışlardı.
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence de geçtiğimiz Aralık ayında sistemi eleştirerek, “İnsan yaşamının hemen hemen her yönünü kontrol etmeye dayanan bir Orwellyen sistemi” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Genetik veri tabanı oluşturuluyor
Birçok insan hakları derneği, Müslümanların ve diğer azınlık grupların kan örneklerinin alındığı ve genetik veri tabanı oluşturulduğunu iddia ediyor. Bu veri tabanların Avrupalı ve Amerikan şirketler tarafından oluşturulduğu ve insanlık suçu işlenmiş olabileceği ifade ediliyor. Amerikalı Thermo Fisher Scientefic şirketi, çoğu Uygur Müslümanlarından oluşan, azınlıkların gözetimi için kullanıldığı şüphesiyle Çin hükumetine daha fazla teknolojik destek ve hizmet vermeyeceklerini açıklamıştı.
