Uluslararası Üniversiteler Konseyi Başkanlığı, Orhan Hikmet Azizoğlu başkanlığında ilimizde bir ilke imza atarak turizm, eğitim, tarih, sanat ve sosyo kültürel açıdan Hakkari ilimizin ele alındığı çalıştay çok konuşuldu.
3 bin 500 rakımda sayın Azizoğlu ile festivalde tanışarak Hakkari'yi konuştuk. Uluslararası Üniversiteler Konseyi Kurucu Başkanı Orhan Hikmet Azizoğlu, Ankara'ya döner dönmez çalıştay raporunu hazırladı. İşte sonuç bildirgesi ve kararları...

"EĞİTİM, TARİH, TURİZM, SANAT VE SOSYO-KÜLTÜREL AÇIDAN KADİM ŞEHİR HAKKARİ" SONUÇ BİLDİRGESİ (23-25 MAYIS 2025), HAKKARİ

Uluslararası Üniversiteler Konseyi’nin Hakkari Valiliği ve Hakkari Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlemiş olduğu “Eğitim, Tarih, Turizm, Sanat ve Sosyo-Kültürel Açıdan Kadim Şehir Hakkari Çalıştayı”, toplam 4 komisyonda yapılan müzakereler sonucunda biri detaylı rapor, diğeri aşağıda arz edeceğim sonuç bildirgesi olmak üzere iki dosya hazırlamıştır. Çalıştayımızın Hakkari ilimiz ve bölgemiz için hayırlı neticelere vesile olmasını diliyor, yüksek müsaadelerinizle alınan kararları arz ediyorum.

Eğitim-öğretim faaliyetlerine dair kısa, orta ve uzun vadeli hedefler içeren Hakkari Eğitim Master Planı oluşturulmalıdır.

Merkez ve kırsal arasındaki fiziki ve teknolojik altyapı farklılıkları giderilerek çocukların eğitime erişimini engelleyen sosyo-kültürel ve ekonomik bariyerler kaldırılmalı, bu engellerin aşılmasına yönelik stratejiler üretilmelidir. Ayrıca özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitim olanakları ve destek mekanizmaları geliştirilmelidir. Eğitim-öğretimin sürekliliği ve devamı için ailelerin eğitimine de önem verilmelidir.

Aday öğretmenlerin eğitimi noktasında üniversiteyle yürütülen çalışmaların daha da güçlendirilmesi Millî Eğitim'deki kalitenin artırılması açısından önem arz etmektedir.

Mesleki eğitim ve istihdam ilişkisi bağlamında Hakkari'nin sosyo-ekonomik yapısına uygun mesleki eğitim alanları belirlenmeli; yerel ve bölgesel paydaşlar, özel sektör, STK'lar ve üniversiteler arası iş birliği çalışmaları yapılmalıdır.

Ulusalda üniversiteleri, bölgesel çapta Uluslararası Üniversiteler Konseyi'ne üye üniversitelerle Hakkari Üniversitesi arasında akademik işbirlikleri gerçekleştirilmelidir.

Dijital okuryazarlık ve bilişim teknolojileri eğitiminin yaygınlaştırılması stratejilerine hız verilmeli, özellikle yapay zeka alanında kat edilen mesafenin bir kayıp olarak yansımaması için teknoloji altyapısına ağırlık verilmelidir. Öğretmenler ve öğretim elemanları dijital öğrenim ve yapay zeka konularında temel düzeyde çevrimiçi eğitime alınmalıdır. Uluslararası Üniversiteler Konseyi bu noktada gerekli eğitimlerin alınması katkı verebilecektir.

Hakkari Üniversitesi ile Uluslararası Üniversiteler Konseyi'ne üye üniversiteler arasında tesis edilecek antlaşmalar aracılığıyla öğrenci ve akademisyenlere yönelik tematik yaz okulları organize edilmelidir. Uluslararası Üniversiteler Konseyi'ne üye üniversitelerle değişim programı kapsamında öğretmen, öğretim elemanı ve öğrenci gönderilmesi hususu protokollere bağlanmalıdır. Bu kapsamda özellikle dil eğitimi noktasında karşılıklı iş birlikleri geliştirilmelidir.

Bölgedeki arkeolojik ve tarihi mirasın, doğa ve kültür varlıklarının bilimsel yöntemlerle envanterinin çıkarılmasına yönelik akademik çalışmalar planlanmalı, bu potansiyelin UNESCO Dünya Mirası Geçici veya Asıl Listesi'ne dahil edilmesi konusunda çalışmalar yürütülmelidir. Bu çerçevede dijital ve fiziki olarak Hakkari Tarih Atlası ve Arşiv Merkezi'nin kurulması önem arz etmektedir. İlgili konular hakkında Hakkari'ye özgü tüm çalışmaları içeren dijital bir dokümantasyon merkezi kurulmalıdır.

Kültürel bellek ve sözlü tarih çalışmalarına dair tespitler yapılmalı, sesli ve görüntülü olarak bu miras kayıt altına alınmalıdır. Geleneksel yaşam biçimleri, adetler, masallar, bayramlar, folklor, edebiyat, gastronomi, sanat, zenaat ve çocuk oyunları yazılı ve uygulamalı olarak arşivlenmelidir.

Doğa ve macera turizmi potansiyeli değerlendirilmelidir. Daha önceki doğa raporları ve turizm master planları güncellenerek takip edilmeli, kış turizmi başta olmak üzere Hakkari'nin mevsimsel özelliklerini dikkate alan sürdürülebilir bir turizm politikası oluşturulmalıdır. Özellikle kayak turizminin bölgenin en önemli turizm gelirlerinden birinin kaynağı olacağına dair tüm kamu kurumlarında ortak bilinç oluşturulmalıdır.

Nitelikli, dil bilen, bölgenin özelliklerine vakıf turist rehberleri için Üniversite ve İl Kültür Müdürlüğü ortaklığında çalışmalar yapılmalıdır. Toplum tabanlı ve sürdürülebilir düzeyde turizm ekosistemi oluşturulması için bölge halkının süreçlere dahil edilmesi ve turizm gelirlerinden doğrudan pay almasının sağlanması, çevresel ve kültürel etkilerin yönetimi ve bunların turizmdeki rolünün artırılması hedeflenmelidir.

Ulusal ve uluslararası katılımlı, il için marka olacak ve yılda en az bir kez icra edilecek "Hakkari Kültür ve Sanat Haftası/Festivali" başlıklı bir organizasyon planlanmalıdır.

Türkiye genelinde en yüksek işsizlik oranına sahip Hakkari'de organik tarım, endemik bitkiler, markalaşmış arıcılık ürünleri, ceviz gibi yöreye özgü ürünlerin üretimi, paketlenmesi ve pazarlanması konusunda çalışmalar yapılmalıdır. Hayvancılığın en yüksek maliyet kalemi olan yem bitkisi üretiminin artırılarak özellikle küçükbaş hayvancılık giderleri düşürülmeli, entegre hayvancılık işletmelerinin açılması için ulusal markalar harekete geçirilmelidir.

An itibarıyla sadece yaya trafiğine açık olan Üzümlü ve Derecik Gümrük kapıları modernize edilerek araç trafiğine de açılmalıdır.

Bölgeye özel, süper teşvik gibi daha kapsamlı yatırım teşvik paketleri oluşturulmalı, istihdam potansiyeli yüksek sektörlere öncelik verilmesi için çalıştay sonuçlarının takibinde üst bürokraside yürütülecek çalışmaların koordinasyonu sağlanmalıdır. Uluslararası Üniversiteler Konseyi bu bağlamda üzerine düşeni yapacaktır.

Hakkari'de çıkarılan madenlerin, özellikle çinko ve kurşunun, bölgede işlenerek nihai veya yarı mamul ürün haline getirilmesi için izabe tesislerinin kurulması stratejik bir öncelik olarak korunmalıdır. Bu tesislerin işletilmesi için enerji desteği verilmelidir. Bu meyanda rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji yatırımları için var olan eşsiz yatırım fırsatları değerlendirilmelidir.

Bölgenin detaylı jeolojik etütleri yapılarak mevcut maden potansiyeli tam olarak ortaya çıkarılmalı, yeni rezervler keşfedilmeli ve tenörleri belirlenmelidir.

Yüksekova'da kurulu olan organize sanayi hızlı biçimde faaliyete geçirilmelidir.

Bölgenin potansiyeli doğrultusunda belli sağlık alanlarında uzmanlaşılmalı, çevre illerden veya komşu ülkelerden hasta çekecek sağlık turizmi potansiyeli değerlendirilmelidir. Örneğin kaplıcalar, tıbbi ve aromatik bitkiler ve geleneksel tıp uygulamaları konularında gerekli çalışmaların Uluslararası Üniversiteler Konseyi, Hakkari Üniversitesi ve İl Sağlık Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülmesi hususunda teşebbüste bulunulmalıdır.

Yeni ihtisas hastanelerinin kurulması ve buralarda istihdam edilecek sağlık personelini kalıcı hale getirmeyi özendirecek ekonomik ve sosyal içerikli tedbirler alınmalıdır.

Bölgenin sporcu potansiyelini ortaya çıkarmak için kapsamlı taramalar yapılmalı, bu taramalar neticesinde ulaşılan veriler doğrultusunda genç sporcu envanteri tespit edilerek bu sporculara sahip çıkılmalıdır.

Sporu bir hobi olmaktan çıkarıp bir hayat felsefesi, bir sanat, bir meslek, bir ihtisas alanı olarak görecek kültürel ortam oluşturulmalı; okullarda beden eğitimi derslerinin, üniversitelerde sporla ilgili bölümlerin en değerli bölümlerden biri olduğuna dair bilinç geliştirilmelidir.

Bölgesel spor müsabakaları tertip edilmelidir. Örneğin Uluslararası Üniversiteler Konseyi'ne üye üniversitelerle Hakkari'deki resmî kurumlar ve Hakkari Üniversitesi personeli ve öğrencileri arasında ödüllü müsabakalar düzenlenmelidir.

Hakkari'deki önemli sportif branşlara dair çalışmalar yoğunlaştırılmalıdır. Bu kapsamda kayak, tırmanma, rafting gibi sporlara özel önem verilmelidir.

Doğu Anadolu'da yalnızca bir ilimizde bulunan ve sporculara hizmet veren laboratuvarların bir benzeri Hakkari Üniversitesinde kurulmalıdır.

Uluslararası Üniversiteler Konseyi, çalıştay kapsamında ele alınan ve karara bağlanan hususlarda imkan ve kabiliyetleri doğrultusunda elinden gelen katkıyı sunmaya hazırdır.