HAKKARİ KAPSAMLI SU KAYNAKLARI KORUMA VE YÖNETİM PROJESİ:
TEMİZ AKARSULAR, SAĞLIKLI BİR GELECEK
KENTİMİZİN VİZYONU: TEMİZ AKARSULAR KENTİ

Hazırlayan: Nevzat KIZILBAN, Ziraat Mühendisi, İSG Uzmanı, Koordinatör
Kentimiz, tarih boyunca çayları ve nehirleriyle hayat bulmuştur. Bu eşsiz su kaynakları, sadece ekosistemimizin can damarı değil, aynı zamanda halkımızın yaşam kalitesinin, ekonomisinin ve doğal kimliğinin de vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu sorumluluk bilinciyle, mevcut çalışmaları bir adım öteye taşıyarak, bilimsel, katılımcı ve sürdürülebilir bir çevre yönetim modelini hayata geçiriyoruz: "Kapsamlı Su Kaynakları Koruma ve Yönetim Projesi".

Bu proje, kirlilikle mücadeleyi geçici bir önlem olmaktan çıkarıp, bütüncül bir çevre kültürü ve yönetim sistemine dönüştürmeyi amaçlamaktadır.

STRATEJİK EYLEM PLANININ 5 TEMEL DİREĞİ
Projemiz, kirlilikle mücadeleyi önleme, tespit, arıtma, izleme ve bilinçlendirme ekseninde ele alan, birbirini destekleyen beş ana stratejik başlıktan oluşmaktadır.

1. AKARSU KİRLİLİĞİYLE BÜTÜNLEŞİK MÜCADELE VE ÖNLEME (PROAKTİF KORUMA)
Kirliliğe yol açmadan önce tespit etmeyi ve önlemeyi hedefleyen, teknoloji tabanlı bir denetim ve işbirliği ağı kuruyoruz.

1.1. Gelişmiş Denetim ve Erken Uyarı Sistemi: Su Güvenlik Kalkanı
* Akıllı İhbar ve Takip Sistemi: CBS tabanlı mobil uygulama ve web platformu ile vatandaşlar, kirlilik vakalarını anlık olarak bildirecek; ihbarlar dijital ortamda ilgili ekiplere yönlendirilecek ve müdahale süreçleri şeffafça takip edilecektir.

* Drone ve Uzaktan Algılama Teknolojileri: Termal ve multispektral görüntüleme özellikli insansız hava araçları (İHA/Drone) ile erişimi zor alanlardaki kaçak deşarjlar ve atık birikintileri havadan tespit edilerek kirliliğe anında ve erken müdahale imkanı sağlanacaktır.

* Rutin Denetimlerin Optimizasyonu: Sanayi kuruluşları, atık bertaraf tesisleri ve riskli yerleşim alanlarını kapsayan periyodik ve habersiz denetimler sıklaştırılacak, sonuçları düzenli raporlanarak kamuoyuyla paylaşılacaktır.

1.2. Kurumsal İşbirliği ve Koordinasyon Ağı: Güç Birliği
* Çok Paydaşlı Çalışma Grupları: İlgili bakanlıklar (Çevre, Tarım), SUKİ, DSİ, üniversiteler, OSB yönetimleri ve STK'ların düzenli katılımıyla ortak strateji ve eylem planları geliştirilecektir.
* "Temiz Akarsular Forumu": Yılda en az bir kez düzenlenecek bu üst düzey forum ile sorunlar masaya yatırılacak, iyi uygulama örnekleri ulusal/uluslararası düzeyde paylaşılacak ve yeni projeler için zemin oluşturulacaktır.

2. ATIK YÖNETİMİNDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR (KİRLİLİK KAYNAĞINI KURUTMA)
Çay ve nehir kirliliğinin temel nedenleri olan katı ve sıvı atıkların yönetiminde uluslararası standartlarda tesisleşme ve sıfır atık yaklaşımını benimsiyoruz.

2.1. İleri Biyolojik Arıtma ve Geri Dönüşüm Entegrasyonu
* İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi: Sıvı atıkların nihai deşarj standartlarının ötesine taşınması için ileri biyolojik arıtma tesisi hızla projelendirilecek/tamamlanacak ve mevcut tesislerin tam kapasite, maksimum verimlilikle çalışması sağlanacaktır.

* Endüstriyel Atıksu Ön Arıtma Zorunluluğu: Sanayi kuruluşlarına, deşarj öncesinde atıksularını belirlenen standartlarda ön arıtmaya tabi tutma zorunluluğu getirilecek; denetimler sıklaştırılarak yasal yaptırımlar tavizsiz uygulanacaktır.

* Evsel Atık Ayrıştırma ve Geri Dönüşüm Teşviki: Kaynağında ayrıştırma alışkanlığını yaygınlaştırmak için bilinçlendirme kampanyaları ile geri dönüşüm kutuları yaygınlaştırılacak ve özellikle akarsu kenarındaki yerleşimlere odaklanılacaktır.

2.2. Sıfır Atık Akarsu Havzası Projesi
* Akıllı Atık Toplama Bariyerleri: Akarsu yataklarına, su akışını engellemeksizin katı atıkların ilerlemesini durduracak, düzenli temizlenebilen akıllı bariyerler yerleştirilerek toplanan atıklar geri dönüşüme kazandırılacaktır.

* Kıyı Şeridi Mobil Temizleme Ekipleri: Özel eğitimli ve donanımlı mobil ekipler, periyodik olarak çay ve nehir kıyılarını ve yataklarını temizleyecek, aynı zamanda kirlilik kaynaklarını anında raporlayacaktır.
* Gönüllü Temizlik Kampanyaları: Vatandaş katılımını artırmak amacıyla düzenli "Akarsu Temizlik Günü" etkinlikleri organize edilerek halkın projenin bir parçası olması sağlanacaktır.

3. AKARSU SU KALİTESİ İZLEME VE BİLGİ SİSTEMİ (BİLİMSEL YÖNETİM)
Karar alma süreçlerimizi bilimsel verilere dayandırmak için sürekli ve şeffaf bir izleme ve raporlama sistemi kuruyoruz.

3.1. Sürekli ve Kapsamlı İzleme Ağı: Gerçek Zamanlı Takip
* Otomatik Su Kalitesi İstasyonları: Zap Nehri ve kritik çaylar üzerine pH, Çözünmüş Oksijen, Bulanıklık gibi temel parametreleri gerçek zamanlı ölçen otomatik izleme istasyonları kurulacak, veriler anlık merkeze aktarılacaktır.

* Genişletilmiş Laboratuvar Analizleri: "Yüzme Suyu" ve "Su Kirliliği Kontrolü" Yönetmelikleri esas alınarak, Askıda Katı Madde, Escherichia coli, Ağır Metaller, Pestisitler gibi kritik parametreler için farklı noktalardan alınan su numunelerinde aylık kapsamlı analizler yapılacaktır.

* Biyolojik İzleme: Makroomurgasızlar ve balık popülasyonları gibi biyoindikatörler kullanılarak, suyun kimyasal kalitesinin ötesinde ekosistem sağlığı da düzenli olarak izlenecektir.

3.2. Şeffaf Veri Yönetimi ve Halkla Paylaşım
* Web Tabanlı Su Kalitesi Portalı: Tüm analiz sonuçları, geçmişe dönük veriler ve iyileşme grafikleri, Kent Belediyesi web sitesi üzerinden anlık ve anlaşılır bir dille, interaktif haritalar aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılacaktır.

Bilgilendirme Raporları: Su kalitesi verileri, periyodik olarak hazırlanan detaylı raporlarla Kent Konseyi, ilgili bakanlıklar ve halkla paylaşılacaktır.

4. KENT BELEDİYESİ TEMİZ SU KOORDİNASYON BİRİMİ (KURUMSAL YAPI)
Projenin sürdürülebilirliğini ve etkin yönetimini sağlamak amacıyla uzmanlaşmış bir birim kurulmaktadır.
4.1. Uzman Ekip ve Yetki Alanı: Yüksek Performans

-* "Nehir ve Çay Temiz Su Koordinasyon Birimi": Çevre mühendisleri, biyologlar, kimyagerler ve saha elemanlarından oluşan uzman bir birim kurulacaktır.

* Görev Tanımı: Projenin tüm koordinasyonu, denetim, izleme, paydaş işbirliği, eğitim organizasyonu ve veri raporlaması bu birimin sorumluluğunda olacaktır.

Hızlı Müdahale Protokolleri: Kirlilik vakalarına anında ve etkili müdahale için 7/24 esasına göre çalışan bir acil müdahale ekibi oluşturulacak ve ilgili kurumlarla (İtfaiye, Emniyet vb.) ortak protokoller devreye alınacaktır.

4.2. Kapasite Geliştirme ve Uluslararası İşbirliği
* Eğitim ve Sertifikasyon Programları: Birim personeli için su kalitesi izleme, çevre mevzuatı ve acil durum müdahalesi konularında uluslararası standartlarda düzenli eğitimler ve sertifikasyonlar sağlanacaktır.

Uluslararası Projeler ve Fonlar: AB fonları ve UNDP gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliği geliştirilerek, proje kapsamını ve finansal sürdürülebilirliğini artıracak ek kaynaklar aranacaktır.
5. EĞİTİM, BİLİNÇLENDİRME VE HALK KATILIMI (SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KÜLTÜRÜ)
Kirlilikle mücadelenin uzun vadeli başarısının anahtarı, toplumun aktif katılımı ve çevre bilincinin yükseltilmesidir.

5.1. Kapsamlı Çevre Eğitimi Programları
* Okul Temelli Eğitimler: Anaokulundan üniversiteye kadar tüm kademelerde su kaynaklarının önemi, kirliliğin sonuçları, atık ayrıştırma ve su tasarrufu konularında interaktif eğitimler ve saha gezileri düzenlenecektir.

Kamu Spotları ve Kampanyalar: Televizyon, sosyal medya ve dijital platformlar aracılığıyla, hedeflenen kitleye özgü, etkili ve sürekli bilinçlendirme kampanyaları yayınlanacaktır.

Hedef Kitleye Yönelik Bilgilendirme: Tarım alanları için bilinçli gübre ve ilaç kullanımı, sanayi kuruluşları için mevzuat uyumu, hane halkı için doğru atık bertarafı konularında özel bilgilendirme toplantıları ve materyaller hazırlanacaktır.

5.2. Halk Katılımını Teşvik Etme: Akarsu Dostları
* "Akarsu Dostu Kent" Gönüllülük Programı: Vatandaşların temizlik, gözlem, raporlama ve eğitim destekçiliği gibi farklı aşamalara aktif katılımını sağlayacak bir gönüllülük ağı oluşturulacak, gönüllüler düzenli olarak onurlandırılacaktır.

Sosyal Medya ve Dijital Etkileşim: Projenin gelişmeleri ve başarı hikayeleri, yüksek etkileşimli içeriklerle sürekli olarak paylaşılacak, dijital platformlar üzerinden halkın görüş ve önerileri toplanacaktır.

BEKLENEN SONUÇLAR VE HEDEFLER
Bu proje ile kentimiz, belirlenen hedeflere ulaşarak çevresel ve sosyal kalitesini üst seviyeye taşıyacaktır:
* Su Kalitesinde İyileşme: Akarsu su kalitesinin, ulusal ve Avrupa Birliği Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği kriterlerine uyumlu hale getirilmesi.

Kirlilik Azaltımı: Kaçak deşarj ve katı atık kaynaklı kirliliğin %80 oranında minimize edilmesi.
* Eko-Sistem Sağlığı: Biyo-izleme sonuçlarına göre akarsu ekosistem sağlığında kayda değer bir iyileşme.

Kurumsal Kapasite: Uzman birim ve teknoloji entegrasyonu ile kirliliğe müdahale süresinin %50 azaltılması.

Uluslararası Tanınırlık: Kentimizin, doğal güzellikleriyle anılan, "Temiz Akarsular Kenti" unvanını kazanması.

Bu kapsamlı ve vizyoner proje, gelecek nesillere temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre mirası bırakma taahhüdümüzün en somut ifadesidir.