Barınma hakkı, insanın güven, huzur içinde, insan onuruna yaraşır şekilde ortalama yaşamsal faaliyetlerini sürdürdüğü ve sürdürmesi gerektiği, en temel ve ilkel haklardan biridir.

Barınma hakkı bireylerin depreme dayanıklı, sağlam evlerde oturmasını da kapsayan bir haktır.

Ülkemizde ve uluslararası alanda barınma hakkı yasal olarak koruma altına alınmıştır. Bu hak temel bir haktır ve herkese eşit olarak sağlanması gerekir. Sosyal haklardan olan bu hakkın sağlanması ve korunması açısından sadece Devlet değil vatandaşa da görevler düşmektedir. Vatandaş da barınma hakkının sağlanması açısından insani bir vazife ile görevlidir.

Kişilerin barınma hakkını kullanmasını zorlaştıran ve kabahat ya da suç oluşturan davranışlardan kaçınmak gerektiği gibi, ev sahiplerinin kira miktarlarını makul ve insani koşullarda tutması gerekir.

Kentlerdeki uygun iş imkanları, sosyal hayat, ekonomi, kültür ve benzeri nedenler ile köyden kente göç artmış fakat yoksulluk sebebiyle insanların konut seçme imkanı kısıtlanmıştır. Bu sebeple sağlıksız konutlarda ve derme çatma yerlerde kalmak zorunluluğu olan kişilerin tespiti ile sosyal konut projelerinin ve yapımlarının yaygınlaşması -ki inanıyoruz Devletimiz bu konuda canla başla çalışmaktadır- faydalı olacaktır.

Çeşitli mevzuatlarda da barınma hakkı korunmuştur:

Anayasa’mız:

Konut dokunulmazlığı

Madde 21 – (Değişik: 3/10/2001-4709/6 md.)

Kimsenin konutuna dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar.

Konut hakkı

Madde 57 – Devlet, şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır, ayrıca toplu konut teşebbüslerini destekler.

Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı

Madde 17/1 – Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.

Çocuk Hakları Sözleşmesi :

Madde 16 : Hiçbir çocuğun özel yaşantısına, aile, konut ve iletişimine keyfi ya da haksız bir biçimde müdahale yapılamayacağı gibi, onur ve itibarına da haksız olarak saldırılamaz.

Çocuğun bu tür müdahale ve saldırılara karşı yasa tarafından korunmaya hakkı vardır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi :

Madde 12: Hiç kimse, özel yaşamı, ailesi, konutu ya da yazışması konularında keyfi müdahaleye, onuruna ve adına karşı saldırıya uğrayamaz. Herkesin, bu müdahale ve saldırılara karşı yasa ile korunmaya hakkı vardır.

Madde 17: (1) Herkesin, tek başına ya da başkalarıyla birlikte mal ve mülk edinme hakkı vardır.
(2) Hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılamaz.

Son olarak Yargıtay 8.Ceza Dairesinin 2021/16898 esas ve 2023/8316 sayılı kararına değinerek yazıma son vermek isterim:

Sanığın sahibi olduğu evi katılana kiraya verdiği, katılanın kira borcunu ödememesi üzerine katılana noter vasıtasıyla ihtarname gönderdiği, icra takibi başlattığı, yasal yollardan taşınmazın tahliyesini gerçekleştirmesi gerekirken bunu yapmayıp eve girip katılanın evi bir daha kullanmaması için kapı kilidini değiştirip konutuna izinsiz olarak girmesi eyleminin konut dokunulmazlığını ihlal suçunu oluşturduğu, bu suç nedeniyle de sanığın cezalandırılmasına, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiği anlaşılmakla Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Ceza Dairesince yazılı şekilde verilen kararda hukuka aykırılık bulunmamıştır.